Optyk WarszawaOkulista Warszawa – Salon ul. Chmielna 4 - Salon ul. Kondratowicza 45
ZESPÓŁ SUCHEGO OKA (ZSO)
SUCHOŚĆ OCZU - JAK SIĘ OBJAWIA I JAK SOBIE Z NIĄ RADZIĆ?

SUCHOŚĆ OCZU – JAK SIĘ OBJAWIA I JAK SOBIE Z NIĄ RADZIĆ ? DLACZEGO PROFILAKTYKA I WCZESNA, ODPOWIEDNIA DIAGNOZA SĄ TAK WAŻNE? 


 

Czy zauważyłeś, że twoje oczy są ostatnio bardziej podrażnione, piekące lub swędzące? A może nieustannie łzawią nawet, gdy budzisz się bardzo wyspany? Pieczenie.. swędzenie.. uczucie ziarenek piasku pod powiekami są Ci dobrze znane? Nie zawsze jest to skutkiem uczulenia, nowego kosmetyku, czy nadmiernej pracy przy komputerze. Suchość oczu, czyli zespół suchego oka to temat, który zaczyna dotykać prawie każdego z nas. Styl naszego życia, środowisko, które nas otacza, klimatyzowane pomieszczenia, wielogodzinna i intensywna praca z bliska przed urządzeniami cyfrowymi lub z tekstem mają negatywny wpływ na ilość i jakość łez. W efekcie czego dochodzi do nieprawidłowego nawilżania oka przez film łzowy, co może być spowodowane nieprawidłowym składem łez lub ich nadmiernym odparowywaniem z powierzchni oka – prowadzi to do wysychania rogówki i spojówki. W ostatnich latach wzrosła świadomość problemu medycznego, jakim jest zespół suchego oka (ZSO), którego przyczyny są bardzo złożone. Coraz więcej pacjentów cierpi na suchość oczu, a niestety nadal większy odsetek niewiele o tym problemie wie. Więc czas temat ten nieco przybliżyć.. Co piąty pacjent zgłaszający się do gabinetu skarży się na dolegliwości sugerujące występowanie problemów z suchością oczu. Badania epidemiologiczne wykazały, że ZSO występuje u 11-17% dorosłych osób. Do rozwoju zespołu suchego oka prowadzą wszystkie schorzenia związane ze zmniejszeniem się produkcji warstw filmu łzowego, czyli warstwy łez, która pokrywa naszą powierzchnię oka. Niestety ze względu na m.in. zmiany środowiskowe – przede wszystkim zanieczyszczone powietrze – coraz rzadziej spotykam w gabinecie pacjentów ze zdrową powierzchnią oka. Uczucie suchości oczu jest dla pacjentów bardzo bolesne i nieprzyjemne. Jedną z podstawowych przyczyn takiego stanu jest zaburzona produkcja wytwarzania cieczy łzowej – czyli problem z naturalnym nawilżeniem oka.  Zespół suchego oka niestety zbyt często i długo jest przez pacjentów ignorowany, niestety do momentu, w którym dolegliwości są bardzo bolesne, a nawet nie do zniesienia, a dokładna diagnostyka z wykorzystaniem nowoczesnych badań pozwala na szybkie i skuteczne określenie przyczyny problemów pacjenta. Co za tym idzie pozwala to na poprawę komfortu życia oraz pracy, a także zapobieganiu poważniejszym konsekwencjom tj.: uszkodzeniom rogówki, powstawaniu ubytków w rogówce, przymgleniom czy owrzodzeniom.

 

Film łzowy – czym jest? Jak nawilżane jest nasze oko?

Film łzowy to cienka warstwa łez pokrywająca rogówkę naszego oka – rozprowadzająca się po oku w trakcie każdego mrugnięcia powieką. Film łzowy chroni oko przed potencjalnymi uszkodzeniami, usuwa z niego zanieczyszczenia oraz zmniejsza tarcie pomiędzy tkankami. Rogówka, czyli najbardziej zewnętrzna i odporna warstwa  naszego oka – jest wilgotna dzięki obecności łez. Rogówka jest w pełni przezroczysta i przepuszcza światło. Jednocześnie chroni oko przez czynnikami zewnętrznymi, takimi jak brud, kurz i powierzchowne uszkodzenia. Łzy (ciecz łzowa) produkowane są przez gruczoły łzowe  – o wielkości migdała, znajdujące się poza gałką oczną. Wydzielany przez kanaliki łzowe gruczołu łzowego płyn składa się soli, białka, tłuszczu i enzymów, dzięki czemu odpowiednio odżywia i chroni rogówkę, pomaga w usuwaniu ciał obcych z oka, a także zapobiega jej przesuszeniu. Podczas każdego mrugnięcia powieki rozprowadzając film łzowy uczestniczą w nawilżeniu oka. Ich zamknięcie odbywa się najczęściej odruchowo – aby ochronić oko przed płynami, ciałami obcymi lub wiatrem. Według badań naukowych mrugamy od 8 do 12 razy na minutę. Film łzowy odpowiada za równomierne nawilżenie rogówki, tak by dostarczała oku tlen i substancje odżywcze w odpowiedniej ilości. Prawidłowy film łzowy składa się z trzech warstw, które muszą ze sobą idealnie współgrać – integralność jako całość jest tutaj kluczowym słowem. Na poniższym schemacie możecie zobaczyć jak anatomicznie wygląda film łzowy na powierzchni Waszych oczu oraz struktury oka biorące udział w wytwarzaniu łez.

Najbardziej zewnętrzną warstwą łez jest warstwa lipidowa – inaczej tłuszczowa, której zadaniem jest zabezpieczanie powierzchni oka przed wysychaniem oraz nadmiernym odparowywaniem łez. Warstwa ta stabilizuje odpowiednio i wygładza film łzowy. Wydzielinę, która tworzy warstwę lipidową filmu łzowego wytwarzają gruczoły Meiboma – znajdujące się na górnej i dolnej powiece. Niedrożność tych gruczołów, ich zaczopowanie bądź zapalenie wpływa na jakość oraz ilość wydzieliny tłuszczowej. Oszacowanie warstwy lipidowej pozwala skutecznie dobrać odpowiedni rodzaj kropli nawilżających, które będą opóźniać odparowywanie łez dzięki uzupełnieniu warstwy lipidowej odpowiednimi cząsteczkami. W składzie łez znajduje się najwięcej, bo aż 90% wody, a  pozostałe 10% to mucyna, tłuszcze, sole mineralne i białko, które niszczy drobnoustroje chorobotwórcze wnikające w oczy podczas codziennego funkcjonowania.   Warstwa wodna filmu łzowego odpowiada za odpowiednią objętość łez na powierzchni oka. Film łzowy jako delikatna struktura nieustannie paruje z powierzchni naszych oczu, a nadmierna praca przy ekranach cyfrowych znacznie ten proces przyspiesza. Badania kliniczne wykazują, że w 86% przypadków zaburzeń powierzchni oka występowanie objawów związane jest właśnie z  nadmiernym parowaniem filmu łzowego. Prawidłowy, zdrowy film łzowy, odtwarzany po każdym mrugnięciu, powinien pozostawać stabilny na powierzchni oka przez co najmniej kilkanaście sekund. W przypadku osób z zaburzeniem powierzchni oka ten czas jest znacznie skrócony, a zaburzenie warstwowej budowy filmu łzowego, jego przerywanie i potrzeba kolejnego mrugnięcia występują znacznie wcześniej niż u osoby bez zespołu suchego oka. Gdy wszystkie warstwy filmu łzowego (mucynową, wodna i tłuszczowa) mają właściwe proporcje,  skład i właściwości – wtedy powierzchnia naszego oka jest odpowiednio nawilżona, zabezpieczona i odżywiona, a widzenie ostre i przejrzyste.

 

 

Jakie są przyczyny zaburzeń filmu łzowego? 

Zespół suchego oka (ZSO)  to zaburzenie, w którym oczy wytwarzają zbyt mało łez lub  łzy zbyt szybko odparowują, a także gdy film łzowy ma niewłaściwą budowę warstwową. Główne przyczyny zaburzeń w pokryciu rogówki odpowiednią ilością filmu łzowego to: brak odpowiedniej ilości wydzielania cieczy łzowej lub nieprawidłowy skład filmu łzowego. Wpływ na to mają styl życia, środowisko, pomieszczenia z klimatyzacją oraz wielogodzinna, intensywna praca w bliskich odległościach z wykorzystaniem urządzeń cyfrowych.

Suchości oczu sprzyjają przede wszystkim czynniki środowiskowe, tj:

  • ostre, nadmierne światło;
  • spaliny;
  • zanieczyszczone powietrze;
  • pyłki roślinne;
  • kurz;
  • praca przy komputerze.

Częste problemy z suchością oczu posiadają również motocykliści czy rowerzyści – gdy podmuch powietrza podczas drogi podrażnia oczy. Chlor znajdujący się w wodach basenowych również podrażnia delikatną spojówkę oka, co może w konsekwencji prowadzić do suchości oczu. Suchość oczu może być również konsekwencją przyjmowanych leków – antydepresantów oraz beta-blokerów. Wpływ na zmiany w objętości i jakości filmu łzowego mogą mieć głównie leki stosowane przy występowaniu alergii, chorób serca, nadciśnienia tętniczego oraz chorób autoimmunologicznych, depresji, zaburzeń lękowych. Głównie zmiany hormonalne mają wpływ na zmniejszenie produkcji cieczy łzowej i uczucie suchego oka. Zespół suchego oka towarzyszy chorobom autoimmunologicznym, dermatologicznym oraz neurologicznym (przede wszystkim chorobie Parkinsona). Zespół suchego oka może występować po laserowych zabiegach korekcji wzroku oraz u osób palących papierosy. Należy również wspomnieć o niewłaściwej korekcji okularowej bądź soczewkowej – prowadzącej poprzez nadmierny wysiłek wzrokowy do problemów z odpowiednim nawilżaniem powierzchni oka.

 

 

Jakie objawy towarzyszą zespołowi suchego oka?

Najbardziej charakterystycznymi objawami zespołu suchego oka są: pieczenie oczu, uczucie suchości, uczucie obecności ciała obcego w oczach oraz poniekąd bardzo częste, nadmierne łzawienie – tzw. „płaczące suche oko”. Brak uczucia suchości oczu, które występuje bardzo często - nie wyklucza jednak rozpoznania choroby, ponieważ produkcja łez może być prawidłowa (lub nawet zwiększona), ale nie potrafią one zwilżyć odpowiednio powierzchni oka, np. wskutek nieprawidłowego ich składu i zbyt szybkiego odparowywania. Dodatkowo objawom tym towarzyszą zaburzenia widzenia, ból i światłowstręt. Ponadto często wśród objawów wymienia się obecność surowiczej wydzieliny w worku spojówkowym, umiarkowane przekrwienieuczucie piasku pod powiekami.  Objawy nasilają się zwłaszcza w okresie zimowym, gdy powietrze, w którym funkcjonujemy jest zbyt suche z powodu działania centralnego ogrzewania, w gorącym klimacie oraz w pomieszczeniach silnie klimatyzowanych. Objawy są również silniejsze w czasie nadmiernej pracy przy komputerze lub ekranie cyfrowym – co wynika z rzadszego mrugania, przez co rzadziej film łzowy jest rozprowadzany po powierzchni oka!  U kobiet objawy nasilają się szczególnie w czasie zespołu napięcia przedmiesiączkowego oraz w okresie przed menopauzą. Pacjenci z zespołem suchego oka zazwyczaj bardzo źle tolerują użytkowanie soczewek kontaktowych. Często występuje dyskomfort w obrębie oczu, nadwrażliwość na światło, potrzeba częstszego mrugania, a również co wydawać Wam się może paradoksem – nadmierne łzawienie odruchowe np. pod wpływem wiatru lub w otoczeniu suchego powietrza. Pacjenci często skarżą się, że mimo odpowiedniej ilości godzin snu ich oczy są podrażnione, pacjenci mają trudność z otwarciem oczu po przebudzeniu, towarzyszy im ciągłe uczucie piasku pod powiekami oraz suchość i pieczenie oczu. W zaawansowanym zespole suchego oka pacjenci odczuwają bardzo silny ból oraz dyskomfort - wynika to z powstających uszkodzeń i mikrourazów nabłonka pokrywającego rogówkę i spojówki w wyniku przesuszenia powierzchni oka.

 

 

Jak pozbyć się objawów zespołu suchego oka?

Jakie jest leczenie i czy możliwe jest wyleczenie całkowite?

Badania wskazują, że problem suchego oka dotyka aż 35% ogólnej populacji ludzkiej na świecie, a wśród osób noszących soczewki kontaktowe osiąga wartość nawet 75%. Leczenie suchości oczu opiera się jedynie na leczeniu objawowym, stosując metody pomagające zmniejszyć dolegliwości. W chwili obecnej nie ma możliwości wyleczenia zespołu suchego oka całkowicie i objawy choroby zazwyczaj utrzymują się do końca życia. Wyjątkiem jest zespół suchego oka, który pojawił się w wyniku reakcji na działanie leków – mija po ich odstawieniu. Najlepszym rozwiązaniem jest regularne stosowanie odpowiednich preparatów nawilżających nasze oczy. Tzw. sztuczne łzy to krople lub żele, których celem jest zastąpienie naszych naturalnych łez. Należy je wkraplać do dolnej części worka spojówkowego lub ostrożnie wetrzeć jeśli stosujemy żele i zamknąć delikatnie oczy, aby substancje wspomagające równomiernie rozprowadziły się po powierzchni oka. Każde stosowanie odpowiednich kropli powinno być skonsultowane z okulistą bądź optometrystą, tak by dokładnie zidentyfikować przyczyny suchości oka i odpowiednio je wyeliminować. Należy być bardzo ostrożnym podczas przedłużonego stosowania takich produktów – mogą również prowadzić do ograniczenia wydzielania cieczy łzowej przez oko. W gabinecie najczęściej przepisuje pacjentom krople marki Alcon z rodziny preparatów Systane®– Systane Complete oraz Systane Hydration – kompleksowe produkty wzbogacone kwasem hialuronowym wspomagające ochronę powierzchni oka, w zależności od potrzeb oczu pacjenta. Skutecznie i na długo uwalniają od uciążliwych objawów suchego oka. Systane Hydration zapewniają 2x lepsze nawilżenie powierzchni oka w porównaniu z samym kwasem hialuronowym. Formuła tych kropli jest bez konserwantów i zawiera dwa polimery, które działają jak opatrunek, pozwalając na odbudowę uszkodzonych komórek powierzchni oka. Skuteczność kropli, które polecam moim pacjentom jest potwierdzona klinicznie co jest dla mnie niezwykle istotne. Krople Systane® Complete odtwarzają wszystkie warstwy filmu łzowego wraz z warstwą lipidową, szybko i długotrwale łagodząc objawy zespołu suchego oka. Uzupełniają niedobory zarówno w warstwie lipidowej, jak i wodnej – chroniąc jednocześnie warstwę mucynową, aby integralność całego filmu łzowego była poprawiona. To o czym nieustannie przypominam pacjentom podczas używania kropli – to pilnowanie okresu przydatności ich do użycia – do 3 miesięcy od otwarcia opakowania – dlatego tak ważne jest zapisanie sobie daty otwarcia na opakowaniu! Ponad 80% pacjentów przebadanych klinicznie zgłosiło uczucie ukojenia w czasie 8 godzin od przyjęcia kropli Systane® Complete.

Aby zniwelować lub zmniejszyć dolegliwości związane z suchością oczu należy unikać sytuacji, które zwiększają parowanie filmu łzowego np. palenie tytoniu, dym, silny wiatr, zimne powietrze, suche powietrze, klimatyzacja czy otwarte okna. W trakcie przebywania na wietrzy czy w ostrym słońcu należy chronić oczy poprzez używanie odpowiednich okularów korekcyjnych bądź przeciwsłonecznych. Modne, różnorodne i zaawansowane technologicznie okulary przeciwsłoneczne możecie dostosować do swoich potrzeb w Naszych Salonach. Do wszystkich aktywności na świeżym powietrzu! Im bardziej wrażliwe są Twoje oczy na rażące światło, tym ciemniejsze zabarwienie powinny mieć Twoje okulary przeciwsłoneczne. Soczewki przeciwsłoneczne o jasnym lub gradalnym zabarwieniu (jaśniejszym na dole soczewki) są idealne na pochmurne dni z małą ilością słońca. Natomiast soczewki z ciemnym barwieniem stanowią optymalną ochronę przed silnym słońcem.  W trakcie korzystania np. z monitora cyfrowego należy go umieścić 10-20 stopni poniżej poziomu oczu, tak aby zmniejszyć szerokość szpary powiekowej oczu, dzięki czemu zredukujemy parowanie filmu łzowego. Wśród metod leczenia zespołu suchego oka są również zatyczki do kanalików łzowych (z ang. punctal plugs), zaawansowane nowoczesne zabiegi oraz leczenie schorzeń, z którymi powiązany jest problem z suchością oczu.  Zatyczki do kanalików łzowych mają za zadanie zmniejszenie odpływu łez, zwiększając ich ilość, która pozostaje na oku – dzięki czemu poprawia się nawilżenie. Zaawansowane zabiegi intensywnego światła polegają na dostarczeniu wysokoenergetycznego impulsu białego światła do dolnej powieki, w której znajdują się gruczoły Meiboma. W efekcie dochodzi do ich odpowiedniej stymulacji i poprawy ich funkcjonowania oraz poprawy stabilności filmu łzowego, a tym samym zmniejszenia dolegliwości związanych z suchością oczu. Zabiegi takie stymulują również unerwienie przywspółczulne gruczołów łzowych – dzięki czemu produkcja wydzieliny łzowej wzrasta. Dokładna i wczesna diagnostyka z wykorzystaniem nowoczesnych badań pozwala na szybkie i skuteczne określenie przyczyny problemów pacjenta. Co za tym idzie pozwala to na poprawę komfortu życia oraz pracy, a także zapobieganiu poważniejszym konsekwencjom tj.: uszkodzeniom rogówki, powstawaniu ubytków w rogówce, przymgleniom czy owrzodzeniom. Badania diagnostyczne zespołu suchego oka są w pełni bezpieczne i nieinwazyjne - nie wymagają użycia kropli znieczulających lub rozszerzających źrenicę. 

 

 

 

Aleksandra Sawczuk

Optometrysta 

NO21213

Projekt i wykonanie: Gabiec.pl
do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium